Actief luisteren met L-S-D (Luisteren, Samenvatten, Doorvragen)

Actief luisteren is meer dan iemand laten uitpraten; het is laten merken dat je echt begrijpt wat er speelt. Het handige ezelsbruggetje L-S-D helpt je daarbij: Luisteren, Samenvatten, Doorvragen. Hieronder lees je wat het is, hoe je het doet en waar je op moet letten.

Stap 1, Luisteren

1. Geef volle aandacht: telefoon weg, oogcontact, open houding, knikken.

2. Neem de tijd, laat stilte werken: mensen vullen die vaak vanzelf.

3. Maak je intentie duidelijk: je wilt begrijpen, niet direct oplossen.

4. Non-verbaal je aandacht benadrukken: “hmm”, “ja”, dit soort korte aanmoedigingen houden de ander aan het woord.

Valkuilen: invullen voor de ander, onderbreken, je eigen verhaal er doorheen willen weven, meteen een oordeel klaar hebben.

Stap 2, Samenvatten

1. Kort en neutraal parafraseren: “Als ik je goed hoor, zeg je dat…”

2. Zowel op inhoud als gevoel: “Je vindt het dus vervelend dat de deadline verschoof, en vindt dat je inzet onvoldoende werd gezien.”

3. Controleer: “Klopt dat, heb ik het zo goed begrepen?” – daarmee geef je ruimte voor correctie of aanvulling.

Waarom het werkt: samenvatten vertraagt het gesprek nét genoeg om misverstanden te voorkomen en geeft de ander erkenning.

Stap 3, Doorvragen

1. Stel open vragen: wie, wat, hoe, wanneer – wees voorzichtig met “waarom” dat kan soms als verwijt overkomen.

2. Concretiseer: “Wat gebeurde er precies?” “Wat zou je het meest helpen?”

3. Verken verschillende opties: “Welke keuzes zie je?”, “Wat heb je nodig van mij?”

4. Toekomstgericht afronden: “Wat wordt de eerstvolgende stap?” of “Welke afspraken kunnen we maken?”

Let op: doorvragen moet geen kruisverhoor worden maar dient om de informatie te verrijken. Houd de toon nieuwsgierig en respectvol.

Een minigesprek als voorbeeld (in 60 seconden)

1. Luisteren – “Vertel eens…”

2. Samenvatten – “Dus je merkt X en dat voelt Y, omdat Z.”

3. Doorvragen – “Wat zou voor jou verschil maken?” “Hoe ziet een goede oplossing eruit?”

   
   

Handige voorbeeldzinnen

• Luisteren: “Neem me even mee: wat is er precies gebeurd?”

• Samenvatten: “Samengevat: je wilt meer helderheid over rolverdeling, klopt dat?”

• Doorvragen: “Als we één ding zouden aanpassen, wat zou je dan kiezen?”

Do’s & Don’ts

Do’s

• Stel één vraag tegelijk.

• Stel korte vragen, een goede open vraag heeft niet meer dan 6 woorden.

• Benoem emoties zonder te psychologiseren.

• Maak afspraken concreet: wie doet wat, wanneer? Werk indien nodig samen in de richting van S.M.A.R.T goals

Don’ts

• Ongevraagd advies geven (“Je moet gewoon…”).

• Minimaliseren (“Zo erg is het toch niet?”).

• Een lang verhaal houden om tot een vraag te komen.

• Verpakken als vraag maar zenden met leidende vragen (“Vind je ook niet dat…?”).

Een korte dialoog als voorbeeld

Collega: “Ik loop vast in mijn werk; elke dag verschuiven de prioriteiten. Ik kan er soms geen touw meer aan vastknopen”

Jij (Luisteren): “Hmm…ok, vertel wat meer, wat gebeurt er zoal?”

Collega (legt uit).

Jij (Samenvatten): “Ik begrijp dat je het overzicht verliest en dat maakt je onrustig. Klopt dat?"

Collega: “Ja, dat klopt precies.”

Jij (Doorvragen): “Welke afspraken zouden voor jou het overzicht kunnen verbeteren?”

Collega: “Bijvoorbeeld even afstemmen aan het begin van de dag. En één duidelijke eigenaar per taak.”

Jij: “Top. Hoe zouden we dat kunnen regelen en wanneer zou je hiermee willen starten?”

Waarop er afspraken worden gemaakt over wie wat wanneer gaat doen.

Kortom: L-S-D is simpel maar niet gemakkelijk. Oefen bewust: luister echt, vat kort samen, vraag open door. Je krijgt betere gesprekken, sneller duidelijkheid en meer inzet.